wszyscy myślą, że to dno. ale na dnie tak nie wieje...
Główne założenie klas semestralnych opiera się na wcześniejszym realizowaniu pro-
gramu danej klasy. Zdarza się, że uczeń uczący się szybko kończy program jednej klasy podczas pierwszego półrocza, a w drugim opanowuje program klasy następnej. Udaje się to naprawdę zdolnym. W przypadku, gdy uczeń kończy program danej klasy wcześniej, niż przewiduje to plan nauczania, jednak „oszczędność” czasu wynosi tylko parę miesięcy mamy do czynienia z „wydłużonym” rokiem szkolnym. W czasie pozostającym do wakacji uczeń poznaje materiał klasy następnej, jednak jest to czas za krótki, by opanować materiał
4 I. Borzym: Uczniowie zdolni, Warszawa 1979, s. 187.
5 M. Partyka: Zdolni utalentowani twórczy, Warszawa 1999, 56.
6 http://www.menis.gov.pl
7 T. Lewowicki: Kształcenie uczniów zdolnych, Warszawa 1986, s. 78.
SZYBKIE UCZENIE SIĘ UCZNIÓW ZDOLNYCH – MARIA PORZUCEK 219
jednej klasy, więc uczeń poświęca na naukę także swoje wakacje. Efekt końcowy jest taki sam, jak w przypadku klas semestralnych, jednak tutaj nauka odbywa się kosztem wakacji, co może przybierać negatywne skutki, ponieważ dziecko straciło możliwość wypoczynku.
Badania psychologiczne i dydaktyczne potwierdzają, że „takie przyspieszanie powoduje, iż dziecko uczy się nieco powierzchownie, czasem pomija niektóre partie materiału, istnieje zatem duże prawdopodobieństwo powstania pewnych luk w jego wiedzy”8.
Najbardziej ryzykowne, dlatego najmniej zalecane rozwiązanie stanowi tzw. podwójne promowanie ucznia, kiedy to oszczędza on cały rok szkolny. W tym przypadku często występuje niebezpieczeństwo zbytniego obciążenia ucznia samodzielnym uzupełnieniem programu „przeskoczonej” klasy.
Najkorzystniej prezentuje się uczenie się zgodnie z indywidualnym tempem, dostosowanym do indywidualnych możliwości. Dziecko zalicza materiał w dowolnym czasie,
realizuje kolejno program wyższych klas, uwzględniając przerwę na wakacje. Zaletami wydają się być systematyczność oraz całkowite podporządkowanie czasu oraz tempa nauki indywidualnym możliwościom ucznia, którego chroni się przed przeciążeniem.
Przyspieszenie całościowe, a więc szybsze uczenie się wszystkich treści szkolnych, jest zazwyczaj wysoko skorelowane ze zdolnościami ogólnymi. Na powodzenie przyspieszonej nauki wpływają także – obok ogólnych zdolności do uczenia się – silna motywacja do uczenia się, zainteresowania, aspiracje i osobowość.
Edukacja przyspieszona wydaje się sensownym rozwiązaniem dla jednostek wybitnie
zdolnych i „ma na celu unikanie zagrożeń i problemów związanych z niepełnym wykorzystaniem potencjału ucznia oraz umożliwienie dzieciom współpracy z uczniami starszymi, ale wykazującymi zbliżone do ich własnych umiejętności”9. Większość uczniów zdolnych zdecydowanie chwali takie rozwiązania, które umożliwiają szybkie zdobywanie wiedzy.
Najwięcej opinii pozytywnych formułują uczniowie szkół średnich, którzy mogą uczęszczać na zajęcia akademickie. Przyspieszona nauka i związane z nią zwiększone wymagania zazwyczaj wpływają mobilizująco na uczniów, motywują ich do wytężonej nauki.
Indywidualny tok nauczania okazuje się szybką drogą przygotowania jednostek uzdolnionych do uczestnictwa w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Uczniowie rozszerzają i wzbogacają swoją wiedzę poprzez uczestnictwo w zajęciach fakultatywnych czy grupach profilowanych. Okazuje się, iż intensywniejsza nauka ulubionych przedmiotów wpływa pozytywnie na poziom wiedzy uczniów, motywując ich do dalszego wysiłku.
Powszechnie dostępne stają się oferty kształcenia poza szkołą, do których należą mię-
dzy innymi kursy szybkiej nauki, szybkiego czytania czy błyskawicznego zapamiętywania.
Organizatorzy zachęcają: przyjdź a będziesz potrafił zarządzać swoim czasem, praca z celem stanie się Twoim nawykiem, łatwiej uporasz się ze swoimi obowiązkami, pozytywniej spojrzysz na siebie.
Bezpośrednio związane z gospodarowaniem własnym czasem wydaje się być szybkie