wszyscy myślą, że to dno. ale na dnie tak nie wieje...
Świętojańskie wolnomularstwo — nazywane także symbolicznym lub błękitnym; loże trzech pierwszych stopni wtajemniczenia (ucznia, czeladnika, mistrza), których patronem był św. Jan Ewangelista. Świętojańskie wolnomularstwo powstało w Anglii w pierwszej poł. XVIII w. i do dziś uważane jest za fundament
całego ruchu.
Trzy punkty .-. — w korespondencji wolnomularskiej oznaczenie brata-masona; stąd określenie „bracia trzech punktów"
nadawane wolnomularzom przez ich przeciwników.
Trzy wielkie światła — Biblia, Koran, Talmud lub inna księga objawiona, cyrkiel i węgielnica; atrybuty i symbole Boga
— Wielkiego Architekta Świata.
Udzielenie światła — kulminacyjny moment rytuału inicjacyjnego, polegający na zdjęciu czarnej opaski z oczu kandydata; symbolizuje przejście ze świata ciemności ku światłu, a więc ku lepszemu życiu.
Węgielnica — symbol szczerości, a zarazem równowagi,
związku aktywnych i pasywnych sił Boga i człowieka. W rycie
szkockim w połączeniu z cyrklem symbolizuje siły pasywne,
jedno z trzech wielkich świateł, atrybutów i symboli Boga.
Wielebny (czcigodny) — w XVIII w. przewodniczący loży.
93 Wielki Architekt (Budownik) Świata — wolnomularskie przed stawienie Boga. Symbol Boga, jako Stwórcy kreującego świat
zgodnie z prawami matematyki, a więc w sposób umożliwiający jego rozumowe poznanie. Jego atrybutami są trzy wielkie światła: Biblia, cyrkiel i węgielnica.
Wniesienie światła — utworzenie loży zgodnie z zasadami
sztuki królewskiej, czyli tak aby nowa loża mogła być uznana
za „regularną".
Wolnomularz (mason) — osoba przyjęta do loży, inicjowana.
Obrządek inicjacji, w którym uczestniczy kandydat odmienia,
podobnie jak chrzest, jego naturę, stąd wolnomularzem, tak
jak chrześcijaninem, zostaje się do końca życia. Osoba, która
wystąpiła z loży nazywana jest wolnomularzem uśpionym; na swoje życzenie i za zgodą braci może jednak zostać „obudzona".
Wschód (orient) — symboliczny kierunek, z którego dociera do ziemi i do loży całe światło. Część loży, w której przebywa czcigodny i dostojnicy lożowi.
Zachód — symboliczny kierunek, z którego przybywa do loży profan, czyli światowy, symbol życia w ciemnościach, jakie jest udziałem profanów. Część loży od strony drzwi.
Aneks
Fragment rytuału warszawskiej loży „Świątynia Izis", stosowanego do 1821 r., tj. do likwidacji polskiego wolnomularstwa przez
cara Aleksandra I.
Cyt. (z zachowaniem oryginalnej ortografii)
za: S. Zaleski, O masonii w Polsce od roku
1738 do 1822, Kraków 1889, s. 288-300,
352-354.
Obraz loży stopnia I i II
Loża obitą jest niebiesko, równie jak tron, ozdoby jego
złote. Ołtarz, do którego wschody przykryte kobiercem
niebieskiem, na ołtarzu trzy świece ustawione w trójkąt
od trzech części świata, wyjąwszy północy — kompas,
księga ewangelii i trzy drewniane młotki. Po prawej
stronie tronu słońce, po lewej księżyc, trzy miejsca na
prawo poniżej tronu, stół przykryty niebieskiem suknem, na nim ustawy i księga budownicza loży, dwie kolumny spiżowego koloru ustawione jedna na południe, druga na północ, na południowej duże B, na północnej duże J. Kolumny te mają podstawy i kapitele
ozdobione jabłkami granatkami. Przy każdej kolumnie
taborek dla dwóch dozorców, trzy wielkie światła ustawione na środku loży w trójkąt, jak na ołtarzu, pomiędzy niemi ołtarz.
Wchodzi się po trzy kroki naprzód, stawiając nogę
prawą naprzód, lewą za nią, na kształt węgielnicy.
95 § 29. Nauki Wolnego Mularstwa
w trzech pierwszych stopniach ku wygodzie Najprzewie-
lebniejszej D „Świątyni Izis" zebrane Ms. in fol. z zachowaniem pisowni1.
Zagajenie loży stopnia I. Ucznia.
Bracia gdy się już w • zgromadzą, Najprzewielebniejszy Mistrz w Katedrze jedno uderzenie głosi i mówi: Bracia moi! miejsca wasze zabierzcie!
Pierwszy i drugi Dozorca toż samo potwierdzają.
Zabrawszy Bracia swe miejsca, Najprzewielebniejszy młotkiem jeden raz uderzy mówiąc: Do porządku, Bracia moi!
Uczniowie rozciągają kobierce, co zrobiwszy Najprzewielebniejszy następujące do pierwszego Dozorcy obraca słowa:
P. Poważny Bracie pierwszy Dozorco! nie maszli
skrytości między nami?
O. Jest, Najprzewielebniejszy.
P. Jakaż jest ta skrytość?
O. Tajemnica Mularstwa.
P. Więc jesteś Mularzem Bracie mój?
O. Jestem nim Najprzewielebniejszy.
P. Jaka jest powinność Dozorcy?
O. Obaczyć, czyli jest opatrzona • .-.
Najprzew. Czyń twoją powinność.
Pierwszy Dozorca drugiemu: Czyń twoją powinność.
Drugi Dozorca Bratu Odźwiernemu: Czyń twoją powinność.
Brat Odźwierny drugiemu Dozorcy doniesienie składa,
ten pierwszemu, a on Najprząwielebniejszemu je oddaje.
Najprzewielebniejszy:
P. Gdzie się Najprzewielebniejszy w • .-. swojej mie
ści?
O. U Wschodu.
" Rękopis ten służył jako corpus delicti w procesie sejmowym o zbrodnię stanu r. 1828.
96 P. Dla czego, Bracie mój?
O. Bo tam słońce bieg swój rozpoczyna, w tejże więc
Najprzewielebniejszy znajdować się powinien części dla
zagajenia D •. zaprzątnienia Braci pracą i dopomagania
im mądrością prawdy swojej.